Psychische klachten belemmeren mensen om aan het werk te blijven of hun werk op niveau te blijven doen. Uit onderzoek is bekend dat ongeveer een kwart van het aantal verzuimdagen in Nederland verband houdt met psychische klachten.

"Eenmaal uitgevallen duurt het herstel en (volledige) terugkeer naar werk ook lang. Psychische aandoeningen zijn tevens de meest gestelde diagnosen bij mensen met een arbeidsongeschiktheidsuitkering.
Een onwenselijk scenario, zowel voor de werkgever als voor de werknemer.

Allereerst is het belangrijk dat je als werkgever de mentale gezondheid van je werknemers serieus neemt en het ontstaan van psychische klachten door de coronacrisis onderkent. Een goede informatievoorziening naar je werknemers draagt hieraan bij: hoe je als werkgever met de situatie omgaat en waar je als werknemer terecht kunt voor aanvullende mentale ondersteuning."

Een paar suggesties:

• Wees en blijf als werkgever open en transparant over wat de situatie betekent voor de organisatie en het werk, wat je hierin doet als werkgever en wat je van werknemers nodig hebt om deze periode goed door te komen.
  
  
• Geef werknemers concrete tips en instructies hoe zij het best met hun situatie kunnen omgaan, zowel thuis als op het werk, zoals:
  - Blijf goed voor jezelf zorgen: goed slapen, eten, bewegen en zorg voor ontspanning.
  - Houd je gebruikelijke werkritme en regelmaat zo veel mogelijk vast. Ga fris en aangekleed aan
     het werk, rond het tijdstip dat je anders ook begint.
  - Zorg voor voldoende pauzes en probeer ook even naar buiten te gaan voor een frisse
     neus en wat beweging, zeker als je de hele dag zit.
  - Blijf het sociale contact met je collega’s onderhouden via telefoon, een chat-kanaal of video. 
  - Breng een duidelijke scheiding aan (in je hoofd) tussen werk en privé, bijvoorbeeld door je
     fysieke werkplek duidelijk af te bakenen, door een ritueel te bedenken als je aan het werk gaat,
     en door dezelfde werkuren aan te houden. Bespreek wat een goed werkschema is als je partner
     en kinderen ook thuis zijn.
  - Zorg voor voldoende ontspanning en bekijk wat er nog mogelijk is. Probeer positief te blijven en 
     voorkom dat je de hele dag het coronanieuws volgt.
  
  
• Bied werknemers praktische ondersteuning en middelen om hun werk te kunnen doen: laptops, bijvoorbeeld in bruikleen geven van zaken voor de inrichting van de (thuis)werkplek.
  
  
• Creëer digitale contactmomenten en samenzijn met collega’s zoals bijvoorbeeld een weekstart met het team, regelmatig overleg, een pauzemoment met koffie of een vrijdagmiddagborrel. Dat draagt bij aan verbinding.
  
  
• Houd als direct leidinggevende regelmatig contact met werknemers door een op een te bellen en te vragen hoe het met ze gaat en waar ze eventueel tegenaanlopen. Bij problemen kan mentale hulp worden  georganiseerd of gefaciliteerd , zodat de medewerker inzetbaar blijft.
  
  
• Een extra blijk van waardering draagt zeker bij aan de mentale veerkracht die werknemers in deze tijd laten zien; zeker als dit gedaan wordt door de leidinggevende.
  
  
• Geef aan waar werknemers terecht kunnen voor psychische steun in deze tijd. Via de werkgever, bijvoorbeeld door inzet van bedrijfsmaatschappelijk werk of een preventief spreekuur van de bedrijfsarts. Maar ook daarbuiten, bijvoorbeeld via de websites De Luisterlijn, MIND Korrelatie of Mentaal Vitaal.

Psychische klachten herkennen en bespreekbaar maken

Psychische klachten kunnen zich op verschillende manieren uiten:

• Lichamelijke reacties: hoofdpijn, duizeligheid en een gebrek aan energie.
• Emotionele reacties: o.a. prikkelbaarheid, cynisme, gevoelens van onzekerheid en piekeren.
• Gedragsmatige reacties: o.a. fouten maken, roken en drinken, slaapproblemen en je ziek melden.

Bij geregeld (digitaal) contact kun je deze reacties als leidinggevende signaleren en deze waarneming in gesprek met de werknemer benoemen, samen met je bezorgdheid over zijn/haar mentale gezondheid en inzetbaarheid. Dan kun je ook nagaan wat hierin mogelijk aan (extra) (professionele) ondersteuning nodig is, bijvoorbeeld door een bedrijfsarts of bedrijfsmaatschappelijk werker om gezondheidsklachten en uitval in de (nabije) toekomst te voorkomen.

Het is in elk geval belangrijk dat je als leidinggevende niet op de stoel van de bedrijfsarts gaat zitten en het gezondheidsoordeel en -advies, over wat nodig is om de werknemer inzetbaar te houden, aan de expert overlaat. Het is belangrijk dat je als leidinggevende een vinger aan de pols houdt en zorgt dat gezamenlijk gemaakte afspraken voor de psychische gezondheid en inzetbaarheid van de werknemer daadwerkelijk gerealiseerd (kunnen) worden."

Anticipeer nu al op de toekomstige behoefte aan mentale zorg

Met ondersteuning van de arbodienst (bedrijfsarts, bedrijfsmaatschappelijk werk, A&O psycholoog) en de zorgverzekeraar (bijv. via de werkgeversdesk) kun je in kaart brengen hoe de omvang en aard van de psychische (on)gezondheid, klachten en ziekteverzuim zich binnen uw organisatie ontwikkelt. En inschatten in welke mate er aanvullende of andere (psychologische) ondersteuning van groepen werknemers nodig zal zijn dan die u als organisatie momenteel voorhanden heeft.

Probeer ook in te schatten of het nodig is om het bestaande opvang- en nazorgbeleid aan te passen. Waar het opvang- en nazorgbeleid zich normaal gesproken veelal toespitst op een ingrijpende gebeurtenis op een specifiek moment en op een specifieke plek (bijv een bedrijfsongeval), vereist het nu juist maatregelen om in te kunnen spelen op een mogelijk langdurig stressvolle situatie. 
Door als werkgever serieus werk te maken van de mentale gezondheid en weerbaarheid van je werknemers, voelen werknemers zich gesteund en gewaardeerd in deze onzekere tijd. Dit draagt bij aan betrokken, gemotiveerde werknemers die inzetbaar blijven. Zo biedt de coronacrisis naast bedreigingen zeker ook kansen voor de toekomst!

Met het jaarthema 'Mentaal Vitaal' - als onderdeel van het meerjarenprogramma 'Fit & Vitaal' - ondersteunt de WENB werkgevers en werknemers bij de mentale gezondheid, weerbaarheid en inzetbaarheid.