Op 17 september 2025 stuurde de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid een kamerbrief over de plannen voor een vereenvoudigd verlofstelsel. De minister volgt in grote lijnen het advies van de SER.
De werkgeversvereniging WENB onderschrijft de noodzaak van een eenvoudiger verlofstelsel en kan zich goed vinden in de uitgangspunten van het SER-advies. Tegelijkertijd pleiten wij voor terughoudendheid bij het verder uitbreiden van het aantal verlofsoorten. In een krappe arbeidsmarkt hebben we alle medewerkers hard nodig. Het is daarom van belang te voorkomen dat de werkvloer verzandt in een steeds groter aantal verlofregelingen.
Vereenvoudiging van het verlofstelsel
Het bestaande verlofstelsel, opgenomen in de Wet Arbeid en Zorg (hierna: Wazo), bestaat uit zeer verschillende regelingen. Bijvoorbeeld: zwangerschaps- en bevallingsverlof, geboorteverlof, ouderschapsverlof en zorgverlof. Dit maakt het systeem complex en niet overzichtelijk voor zowel werknemers als werkgevers. Het kabinet streeft met de vereenvoudiging naar meer duidelijkheid en volgt daarmee het advies van de SER.
Doel vereenvoudiging
Het doel van de vereenvoudiging van het verlofstelsel is om tot een eenvoudiger, begrijpelijker en toegankelijker verlofstelsel te komen voor werknemer en werkgevers. Er wordt voornamelijk gekeken naar het stroomlijnen van de verschillende verlofsoorten binnen het huidige budget.
Het verlofstelsel heeft een aantal belangrijke doelen:
- een betere balans tussen werk en privé;
- arbeidsparticipatie en financiële onafhankelijkheid vergroten;
- het faciliteren van een gelijkwaardige verdeling van zorgverantwoordelijkheden tussen partners en het opbouwen van een band met hun kind;
- de veiligheid en gezondheid beschermen van moeder en kind door het zwangerschaps- en bevallingsverlof.
Advies van de Sociaal- Economische Raad (SER)
De SER heeft in 2023 het advies 'Balans in maatschappelijk verlof' uitgebracht. De SER stelt dat het huidige wettelijke verlofstelsel sterk is uitgebreid, waardoor werkgevers, werknemers én uitvoerende instanties het niet meer begrijpen. De minister neemt een aantal elementen uit dit advies mee in de ontwikkeling van het nieuwe wetsvoorstel.
Vormgeving vereenvoudiging verlofstelsel
In lijn met het SER-advies wordt het nieuwe, vereenvoudigde stelsel ingedeeld in drie pijlers en zal de vereenvoudiging niet leiden tot een inperking van de maximale betalingshoogte en verlofduur.
De pijlers zien er als volgt uit:
- Verlof rond de geboorte van en de zorg voor kinderen
De verlofregelingen rond de geboorte van en zorg voor kinderen worden vereenvoudigd. De opnametermijnen van het verlof rond de komst van het kind worden gelijkgetrokken. De opnametermijn voor het (aanvullend) geboorteverlof, adoptie-en pleegzorgverlof en het flexibel bevallingsverlof wordt een half jaar vanaf de komst van het kind. De werknemer kan het verlof naar eigen inzicht opnemen, in overleg met de werkgever, binnen deze opnameperiode.
Ook de aanvraagprocedure van de verlofsoorten wordt binnen deze pijler geharmoniseerd. De werknemer moet de wens om verlof op te nemen uiterlijk zes weken voor ingang van het verlof delen met de werkgever. Dit biedt ouders en werkgevers duidelijkheid.
- Verlof voor de zorg voor naasten
Deze pijler betreft verlof voor de zorg voor hulpbehoevende naasten: de bestaande regelingen voor kortdurend zorgverlof, langdurig zorgverlof en mantelzorg worden hier geplaatst. Het bijzondere aan deze pijler is dat om uiteenlopende sociale relaties kan gaan, zoals een buurman die thuiszit met een gebroken been.
Het kortdurend en langdurend zorgverlof worden samengevoegd tot één verlofregeling van acht weken. Ook dit is in lijn met het SER- advies. Tijdens de eerste twee weken ontvangt werknemer 70% van het loon en ten minste het minimumloon (huidige kortdurend zorgverlof). De overige zes weken zijn onbetaald (huidige langdurend zorgverlof). Door de samenvoeging kunnen de twee betaalde weken voor een breder aantal situaties worden ingezet.
Uit de documenten kan niet afgeleid worden hoe vaak dit verlof jaarlijks ingezet kan worden. Door deze twee verlofvormen samen te voegen ontstaat de situatie dat het verlof dat eerder onbetaald was nu wel betaald wordt gedurende de eerste twee weken. Dit kan voor werkgevers leiden tot een hogere kosten.
- Persoonlijk verlof
In deze pijler gaat het om specifieke of persoonlijke omstandigheden waardoor het werk tijdelijk niet kan worden verricht. Het huidige calamiteiten- en ander kortverzuimverlof past onder deze pijler. De duur van het verlof is kort en wordt op basis van de situatie vastgesteld. Binnen deze pijler is er ruimte voor het maken van decentrale afspraken (maatwerk via bijv. cao’s) rondom verlof.
Vervolg
Het doel is om het conceptwetsvoorstel voor het einde van dit jaar gereed te hebben voor toetsing en consultatie. Het streven is het wetvoorstel per 1 juli 2027 in te laten gaan.
Wat vindt de WENB?
De WENB onderschrijft de noodzaak van een eenvoudiger verlofstelsel en kan zich goed vinden in de uitgangspunten van het SER-advies. Tegelijkertijd pleiten wij voor terughoudendheid bij het verder uitbreiden van het aantal verlofsoorten. In pijler 2 wordt bijvoorbeeld ook de 'hulpbehoevende buurman' genoemd. Dat is begrijpelijk vanuit een gevoel van solidariteit, maar het is niet passend dat werkgevers deze maatschappelijke verantwoordelijkheid financieel moeten dragen.
In een krappe arbeidsmarkt hebben we alle medewerkers hard nodig. Het is daarom van belang te voorkomen dat de werkvloer verzandt in een steeds groter aantal verlofregelingen. De kern van verlof is immers rust, herstel en de ruimte om aan persoonlijke verplichtingen te voldoen. Daarbij staan autonomie en verantwoordelijkheid van de medewerker centraal.
Door in gesprek te gaan over wensen en mogelijkheden kunnen werkgever en medewerker samen maatwerkafspraken maken. De bestaande wettelijke en bovenwettelijke verlofregelingen, aangevuld met de mogelijkheid om extra verlof bij te kopen, bieden daarvoor al voldoende ruimte.