"Soms moet je de zaken even anders aanpakken!"

Binnenkort neemt Wim Drossaert, na twee zittingstermijnen van elk drie jaar, afscheid als voorzitter van de WWb. Tijdens de ledenvergadering van de WWb op 22 juni zullen de leden een nieuwe voorzitter kiezen.

Wim: "Ik kijk met heel veel plezier terug op mijn periode in het bestuur van de WWb. Het was een woelige periode, het ging er tijdens de cao-trajecten soms heftig aan toe. Toch ben ik heel tevreden over hetgeen we als vereniging in de afgelopen jaren hebben neergezet. We hebben soms zaken anders aangepakt. Ik zie daarin een duidelijke en positieve ontwikkeling."

Een stroef begin
Wim begon als voorzitter in september 2017; precies toen een cao-conflict in volle hevigheid losbarstte. Wim: "Ik viel met mijn neus in de boter. Werkgevers en vakbonden konden het niet eens worden over de indexering van de garantielonen. Dit is een onderwerp dat altijd - zowel bij werkgevers als vakbonden - veel emotie oproept. De vakbonden weigerden akkoord te gaan met een voorstel waarbij de garantielonen niet of niet volledig geïndexeerd zouden worden. De werkgevers wilden juist af van de verschillen in beloningen, door de salarisgaranties minder te verhogen dan de salarissen. Het overleg zat zo vast als een huis en de vakbonden begonnen met acties.

Als werkgevers kregen wij gemakkelijk de zwarte piet in de schoenen geschoven voor het uitblijven van de cao. Dat was niet terecht; de werkgevers wilde ook een cao afsluiten, om zo aan medewerkers duidelijkheid te bieden. Daarom hebben we uiteindelijk actie gevoerd bij het hoofdkantoor van de FNV in Utrecht. We stonden daar met alle directeuren uit de drinkwatersector onder een spandoek doppers en pamfletten uit te delen, om daarmee de vakbonden op te roepen weer aan tafel te komen.

We lieten daarmee onze medewerkers ook zien dat het ons menens was. De vakbonden waren stomverbaasd en hadden zoiets nog nooit meegemaakt! Ik vind dit een mooi voorbeeld van omdenken. Soms moet je om een doorbraak te bewerkstelligen de dingen anders aanpakken. Even de zaken op zijn kop zetten. Oude patronen worden doorbroken en nieuwe mogelijkheden dienen zich daardoor aan. Na onze actie hadden we toch redelijk snel weer een cao."

Omdenken
Wim: "Na die eerste, moeizaam tot stand gekomen cao ben ik nog bij twee cao-trajecten betrokken geweest. De sfeer was bij die volgende trajecten al heel anders. Werkgevers en vakbonden hadden blijkbaar iets geleerd. We overlegden vaker en vermeden dat het cao-overleg zich ging toespitsen op één onderwerp. We hebben als cao-partijen de medewerkers ook nadrukkelijker betrokken bij het cao-overleg. Vakbond AVV werd als derde vakbond bij de onderhandelingen betrokken en via de website caodrinkwater hielden we medewerkers continu op de hoogte van de inhoud en het verloop van het cao-overleg.

Via deze website konden mensen hun mening geven en meepraten bij het cao-overleg. Meer draagvlak onder een grotere groep van medewerkers draagt ertoe bij dat de cao-agenda breed wordt en dat er meer ruimte ontstaat om te onderhandelen. Een grotere betrokkenheid van de medewerkers maakt het cao-proces ook interessanter voor de onderhandelaars. Van een proces dat zich vaak aan het zicht onttrekt, stonden we nu door de artikelen, filmpjes en de podcasts veel meer in contact met de medewerkers, waarvoor we het immers allemaal doen."

Onderhandelen is mensenwerk
Wim: "Ik heb in mijn loopbaan bij nationale en internationale organisaties veel moeten onderhandelen met mensen uit allerlei landen en culturen. Ik heb geleerd dat het bij onderhandelen niet alleen om de inhoud gaat. Het gaat vaak ook om gevoel. Bij onderhandelen is de chemie tussen de onderhandelaars belangrijk. Je moet elkaar soms wat durven gunnen. Onderhandelen is ook afhankelijk van de context, zoals de cultuur. De manier waarop achterbannen en bovenbannen naar de onderhandelaars kijken is van grote invloed op het verloop van de onderhandelingen.

Soms moeten discussies alleen voor de bühne gevoerd worden. Onderhandelaars weten dan dat de inhoud op dat moment van ondergeschikt belang is. Voor mij leverden de cao-onderhandelingen in Nederland ook weer nieuwe ervaringen en inzichten op. Ik heb geleerd dat een beetje humor helpt. Dat treft, want ik houd wel van een lolletje. Humor helpt zaken te relativeren. Dat is belangrijk, want je krijgt in zo’n cao-proces nog wel eens wat naar je hoofd geslingerd. En ja, een werkgever is uiteindelijk ook maar een mens. Met humor kun je ook soms zaken bespreekbaar maken of moeilijke zaken beter adresseren. Dat maakt het overleg efficiënter.

Aan de andere kant is het ook belangrijk om iedereen in z'n waarde te laten. 'Hard op de inhoud, maar altijd zacht op de relatie' is daarbij het devies. Maar je ziet dat dit voor de hand liggende uitgangspunt in het vuur van de strijd wel eens uit het oog wordt verloren. Schade in de persoonlijke relatie leidt onherroepelijk tot problemen over de inhoud van het cao-proces. Soms is conflict onvermijdelijk. Het is dan zaak dat je als onderhandelaar je rug recht houdt. Gelukkig ben ik en mijn medebestuursleden hierin altijd maximaal ondersteund door de leden van de WWb."

Vernieuwing is kwestie van durven en doen
Wim: "Het moeilijke cao-traject in 2017 heeft uiteindelijk tot gevolg gehad dat de WWb sterker is geworden. De leden zijn nauwer bij het cao-proces betrokken. Het bestuur van de WWb, het overlegorgaan van de HR-managers - het HPO -, de expertisegroep arbeidsvoorwaarden en het bureau WWb werken veel intensiever samen. De nieuwe manier van communiceren met medewerkers maakt het cao-overleg en daarmee de cao relevanter voor meer medewerkers.

We hebben dit samen met de vakbonden opgezet. Het was allemaal heel nieuw en daarom moesten we eerst even wennen, maar uiteindelijk bleek deze manier van communiceren voor alle partijen voordeel op te leveren. De samenwerking en de verbeterde communicatie tussen werkgevers en de vakbonden, bijvoorbeeld in de diverse paritaire werkgroepen, leidde tot meer begrip, inzicht in de situatie en elkaars ideeën. Dit is investeren in elkaar. Iedereen heeft daar uiteindelijk voordeel bij. Op deze manier zijn er inmiddels al mooie co-creaties opgeleverd, die in het cao-overleg zo afgetikt konden worden."

Tot slot
Wim: "Ik ben heel tevreden over de vereniging die zich nadrukkelijk heeft ontwikkeld als knooppunt waar ideeën en belangen samenkomen die worden omgezet in oplossingen waarbij iedereen baat bij heeft. We hebben dingen geprobeerd en nieuwe wegen ingeslagen. Ik vind het prima om het stokje over te dragen aan een nieuwe voorzitter.

Voorzitter zijn van de WWb is behoorlijk intensief en kost veel tijd. Ik heb het echter met veel plezier gedaan. En ja: zelfs in de meest lastige situaties heb ik samen met mijn bestuursleden, collega’s en de medewerkers van het  servicebureau ook heel veel gelachen. Ik ben de medewerkers van bureau WWb dankbaar voor de ondersteuning tijdens de soms lange dagen die we maakten.

Als WWb hebben we ook goed samengewerkt met onze zustervereniging, de WENB. De ervaringen die binnen de werkgeversvereniging WENB zijn opgedaan in cao-trajecten voor andere sectoren bleken zeer bruikbaar voor ons eigen cao-overleg. Ik heb er alle vertrouwen in dat de WWb het ingeslagen pad zal voortzetten en de vereniging blijft die opkomt voor de belangen van de drinkwatersector en de mensen die daarin werken."

Interview door Rolf Blankemeijer