Column Floor van den Heuvel: "Wacht niet tot het kalf verdronken is"

Wees niet bang voor 'besmettelijkheid': maak mentale gezondheid bespreekbaar voor veerkrachtige medewerkers!

Floor 3 - carroussel 400px

43% van de Nederlanders krijgt ooit te maken met een psychische aandoening. Bij maar liefst één op de vijf medewerkers gebeurt dat tijdens zijn of haar werkzame leven. De kans is dus heel reëel dat je op dit moment medewerkers in dienst hebt met psychische klachten.

Heb je zicht op de stressoren waarmee medewerkers in jouw organisatie te maken hebben? Psychische klachten kunnen namelijk door diverse factoren veroorzaakt worden. Het kan te maken hebben met de wijze waarop een persoon omgaat met stress. Het kan komen door stressfactoren in de thuissituatie, zoals een scheiding, een ernstig ziek kind of door schuldproblematiek. Ook kunnen werkstressoren de oorzaak zijn, zoals agressie, intimidatie of hoge eisen die aan medewerkers gesteld worden in combinatie met weinig autonomie.

Aandacht voor mentale gezondheid is in het belang van werkgevers
Ook al hoeven de oorzaken van psychische problemen niet (alleen) in het werk te liggen; als werkgever krijg je wél de gevolgen hiervan gepresenteerd. Werknemers functioneren minder goed, maken meer fouten en zijn minder productief. Heeft jouw organisatie te maken met kwaliteitsverlies, bedrijfsongevallen of een hoog ziekteverzuim?

Ziekteverzuim wordt in circa één op de drie gevallen veroorzaakt door psychische klachten. Werkdruk en werkstress vormen de grootste oorzaken van verzuim. De duur van verzuim door psychische klachten is gemiddeld 180 dagen. De kosten per werknemer voor een gemiddelde verzuimdag zijn 250 euro, nog exclusief vervanging en productieverlies. Van de werknemers die instromen in de WIA vormt bij 40% een psychische aandoening de hoofddiagnose. Alle reden dus om in te grijpen en ervoor te zorgen dat werknemers mentaal veerkrachtig en inzetbaar blijven.

Het taboe doorbreken
Werkgevers willen graag dat medewerkers tijdig aan de bel trekken als zij niet lekker in hun vel zitten. Ook willen zij dat leidinggevenden deze gevoelens en klachten vroegtijdig signaleren en bespreken, zodat hun medewerkers en teams goed blijven functioneren. Toch blijkt dit gemakkelijker gezegd dan gedaan. Waarom?

Mensen praten niet gemakkelijk over hun sores, laat staan dat zij hier op het werk open over zijn. Zij zijn bang dat het wordt afgedaan als 'aanstelleritis' of "iets dat aan jezelf ligt". Het is ook lastig dat psychische problemen niet tastbaar zijn; daar waar een gebroken been dat wél is. Zolang onbegrip, stigmatisering en afwijzing op de loer liggen, kijk je als medewerker wel uit om dit op het werk bespreekbaar te maken. Daarmee blijft het onderwerp taboe.

Ik hoor van werkgevers dat zij het lastig vinden om psychische (on)gezondheid in de organisatie bespreekbaar te maken. Ze hebben zorgen over de 'besmettelijkheid' ervan; bang dat het aantal medewerkers met psychische klachten explodeert zodra je ruimte geeft voor het gesprek hierover. Andere werkgevers geven aan dat het gesprek hierover onmogelijk wordt gemaakt door de beperkingen die de privacywetgeving oplegt. Zonder dit te willen bagatelliseren, dit leidt naar mijn idee af van de kern en zo kom je niet verder dan het plakken van pleisters.

Het gaat om een open en veilige bedrijfscultuur
De kern van het probleem is dat het nog wel eens ontbreekt aan een open en veilige bedrijfscultuur. Een cultuur waarin je zorgen over je functioneren kunt delen met collega’s of leidinggevende, zonder bang te hoeven zijn voor stigmatisering of repercussies. Waarin je gehoor vindt als je door stress problemen in het werk ervaart, zonder dat dit meteen wordt afgedaan als jouw individuele probleem. Een cultuur waarin ruimte is voor open gesprekken en waarin je je gesteund voelt, waardoor je als individu en als team goed blijft functioneren en inzetbaar blijft.

Alle hens aan dek!
We hebben al onze medewerkers hard nodig om de energietransitie mogelijk te maken. Als je als werkgever bereid bent om het échte probleem onder ogen te zien en daadwerkelijk bij de kop te pakken, dan leidt dit tot mentaal veerkrachtige medewerkers en tot een hogere productiviteit en inzetbaarheid. Demp jij ook de put voordat het kalf verdrinkt?

Floor van den Heuvel